یهود می‌دانستند که اتحاد قبایل داخلی مدینه، یعنی اوس و خزرج، در رشد و گسترش اسلام تأثیر بسیار دارد؛ از این‌رو، با یادآوری جنگ‌های داخلی آن‌ها که در دوران جاهلیت رخ داده بود، خشم آنان را در برابر یکدیگر برمی‌انگیختند.
پایگاه تاریخ تطبیقی؛ یهودیان در صدر اسلام برای مبارزه با این دین مبین، از چندین نوع عملیات روانی استفاده میکردند که به نمونه‌هایی از آن اشاره می‌کنیم:
1 - سجده بر بت‌های قریش
پس از هجرت رسول خدا(ص) به مدینه، گروهی از بزرگان یهود به مکه رفتند. مشرکان از آنان پرسیدند: دین ما مشرکان بهتر است یا دین محمد؟ عالمان یهود گفتند: دین شما بت‌پرستان، از آیین محمد برتر است و شما راه یافته‌تر از او و پیروانش هستید(1).
برخی مفسران، شأن نزول آیه ذیل را همین واقعه می‌دانند أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُواْ نَصِیبًا مِنَ الْکِتَابِ یُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَ الطَّاغُوتِ وَ یَقُولُونَ لِلَّذِینَ کَفَرُواْ هَؤُلاء أَهْدَى مِنَ الَّذِینَ آمَنُواْ سَبِیلاً(2)؛ آیا آنان را که نصیبی از کتاب بردهاند ندیدی که به جبت و طاغوت ایمان میآورند و درباره کافران می‌گویند که راه اینان از راه مؤمنان به هدایت نزدیکتر است».
2 - انگیزش خشم جاهلی
یهود می‌دانستند که اتحاد قبایل داخلی مدینه، یعنی اوس و خزرج، در رشد و گسترش اسلام تأثیر بسیار دارد؛ از این‌رو، با یادآوری جنگ‌های داخلی آن‌ها که در دوران جاهلیت رخ داده بود، خشم آنان را در برابر یکدیگر برمی‌انگیختند(3). البته در مقابل، رسول خدا(ص) با یادآوری هدایت الهی و نجات آنان از کفر و ایجاد الفت بین دل‌ها به وسیله اسلام، آنان را هشیار می‌کرد که گرفتار وسوسه‌های شیطانی شده‌اند و نقشه دشمن در کمینشان است. خداوند هم در قرآن، مسلمانانی را که این‌گونه فریب خورده‌اند، سرزنش کرده است.
3 - ایجاد تردید
از دیگر توطئه‌های یهود برای بازداشتن مردم از روی آوردن به اسلام، ایجاد شک و تردید در عقیده مسلمانان بود. آنان برای این منظور، از راه‌های مختلف وارد شدند؛ از جمله، تعدادی از آنان قرار گذاشتند که اول روز به آنچه بر محمد(ص) نازل شده، به زبان ایمان آورند و آخر روز به آن کافر شوند و بگویند ما کتاب‌های خود را بررسی و با دانشمندانمان م کردیم و دیدیم محمد(ص) کسی نیست که ما گمان می‌کردیم و دروغ او و نادرستی آیینش بر ما آشکار شد. در پیش‌بینی آن‌ها، این کار باعث می‌شد مسلمانان شک کنند و چون یهود را اهل کتاب و عالم‌تر از خود می‌دانستند، از دین خود بازگردند. خداوند در قرآن به این توطئه یهود اشاره و نقشه آنان را نقش بر آب کرد.
افزون بر این، یهودیان برای ایمان آوردن بهانهجویی میکردند تا روحیه مسلمانان را تضعیف و در اسلام تردید ایجاد کنند الَّذِینَ قَالُواْ إِنَّ اللّهَ عَهِدَ إِلَیْنَا أَ لاَّ نُؤْمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّىَ یَأْتِیَنَا بِقُرْبَانٍ تَأْکُلُهُ النَّارُ قُلْ قَدْ جَاءکُمْ رُسُلٌ مِّن قَبْلِی بِالْبَیِّنَاتِ وَ بِالَّذِی قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوهُمْ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ(4)؛ کسانی که گفتند: خداوند از ما پیمان گرفته است که به هیچ پیامبری ایمان نیاوریم تا قربانی ای بیاورد که آتش(صاعقه آسمانی) آن را بخورد. بگو: پیامبرانی پیش از من، برای شما آمدند و دلایل روشن و آنچه را گفتید آوردند؛ پس چرا آن‌ها را به قتل رساندید اگر راست میگویید»؟!
4 - تمسخر
اهل کتاب از شیوه تمسخر، بسیار بهره می‌بردند. خداوند در قرآن به این نکته اشاره کرده است و می‌فرماید یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الَّذِینَ اتَّخَذُواْ دِینَکُمْ هُزُوًا وَ لَعِبًا مِّنَ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ مِن قَبْلِکُمْ وَ الْکُفَّارَ أَوْلِیَاءَ وَ اتَّقُواْ اللّهَ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ وَ إِذَا نَادَیْتُمْ إِلَى الصَّلاَةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَ لَعِبًا ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ یَعْقِلُونَ(5)؛ اى کسانى که ایمان آوردهاید! کسانى را که دین شما را به ریشخند و بازى گرفتهاند[چه] از کسانى که پیش از شما به آنان کتاب داده شده و[چه از] کافران، دوستان[خود] مگیرید و اگر ایمان دارید از خدا پروا دارید. و هنگامى که[به وسیله اذان مردم را] به نماز میخوانید، آن را به مسخره و بازى میگیرند؛ زیرا آنان مردمىاند که نمىاندیشند.»
خداوند در قرآن مسلمانان را در مقابل تمسخر و تحقیر شخصیت یهود، به صبر و مقاومت دعوت می‌کند و آن را از موارد امتحان الهی بر می‌شمارد لَتُبْلَوُنَّ فِی أَمْوَالِکُمْ وَ أَنفُسِکُمْ وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ مِن قَبْلِکُمْ وَ مِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُواْ أَذًى کَثِیرًا وَ إِنتَصْبِرُواْ وَ تَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِکَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ(6)؛ به طور مسلم در اموال و نفوس خود آزمایش میشوید و از آن‌ها که پیش از شما کتاب(آسمانی) داده شدند(یعنی یهود و همچنین) از آن‌ها که راه شرک پیش گرفتند سخنان آزار دهنده فراوان خواهید شنید، و اگر استقامت کنید و تقوی پیشه سازید(شایسته تر است) زیرا اینها از کارهای محکم و قابل اطمینان است.»(10)
منبع: دشمن شدید(استاد مهدی طائب)، دفتر اول، چاپ دوم، زمستان95، صص259-263 (با تلخیص و تصرف).
پی نوشت؛
(1). السیرة النبویة، ج1، ص562.
(2). سوره نساء، آیه 51.
(3). السیرة النبویة، ج1،ص555.
(4). سوره آل عمران، آیه 183.
(5). سوره مائده، آیه 57 و 58.
(6). سوره آل عمران، آیه 186.
درباره این سایت